Z Białegostoku do Torunia z wystawą przygotowaną w Kielcach, by opowiedzieć o człowieku z Chicago, który walczył na Kielecczyźnie…
Tak, wszystko się zgadza, wszystko jasne. Kluczem jest cichociemny spadochroniarz Armii Krajowej – podporucznik Waldemar Szwiec „Robot”!
Niemal dokładnie w 80. rocznicę śmierci bohatera Armii Krajowej zapraszam Państwa do Torunia na wystawę poświęconą jednemu z najaktywniejszych cichociemnych żołnierzy Armii Krajowej – ppor. Waldemarowi Szwiecowi, który znany jest także ze swego nietypowego wojennego pseudonimu „Robot”.
Otwarcie wystawy odbędzie się w Toruniu 16 października 2023 r. (poniedziałek) o godz. 12.00 na Placu Teatralnym 2 (przed siedzibą Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego). Wstęp wolny.
Po otwarciu wystawy zapraszam Państwa na wykład o ppor. „Robocie”. Spotkanie odbędzie się w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu.
Biograficzna wystawa elementarna przygotowana została w 2022 r. przez pracowników Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach. Prezentuje postać ppor. Waldemara Szwieca „Robota”, jednego z najaktywniejszych cichociemnych, żołnierza wojny obronnej 1939 roku, kampanii francuskiej 1940 roku, artylerzysty – przeciwlotnika, pancerniaka i wreszcie spadochroniarza, rzutkiego dowódcy partyzanckiego oddziału Armii Krajowej na Kielecczyźnie.
Waldemar Mariusz Szwiec urodził się 13 sierpnia 1915 r. w Chicago w Stanach Zjednoczonych. W 1922 r. przybył z rodziną do Polski. Młode życie związał z Toruniem, gdzie uczył się w I Państwowym Liceum i Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika. Był aktywny jako sportowiec, mistrz Pomorza w pływaniu.
W wojnie obronnej 1939 r. walczył w szeregach 15. Baterii Motorowej Artylerii Przeciwlotniczej, broniąc m.in. Warszawy. W 1940 r. podczas kampanii francuskiej bił się w szeregach 10. Brygady Kawalerii Pancernej, za co otrzymał Krzyż Walecznych. Od 1941 r. służył w 1. Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Został wówczas zwerbowany przez Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza do służby w okupowanym Kraju. Przeszkolony w zakresie dywersji i sabotażu skoczył do Polski nocą 1/2 października 1942 r.
Otrzymał przydział do „Związku Odwetu” Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK. Od czerwca 1943 r. w ramach Kierownictwa Dywersji AK współtworzył Zgrupowania Partyzanckie AK „Ponury”. Jako dowódca II Zgrupowania okazał się aktywnym dowódcą i przystąpił do realizacji dużych akcji dywersyjnych, w tym słynnego w Polsce skoku na Końskie (31 sierpnia / 1 września 1943 r.).
Zginął 14 października 1943 r. pod Wielką Wsią w powiecie koneckim, zdradzony przez swojego oficera – agenta Gestapo. Pośmiertnie odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari.
Autorzy: dr Marek Jedynak, Edyta Krężołek
Współpraca: dr Michał Zawisza
Recenzja: Michał Masłowski
Koncepcja graficzna serii: Paulina Żak
Skład: Janusz Furmańczyk
W wystawie wykorzystano zdjęcia: Marka Jedynaka, Feliksa Konderki „Jerzego” © Mariusz Baran-Barański, Jana Nowaka, Władysława Zaydlera-Żarskiego oraz ze zbiorów ks. Józefa Barańskiego, Pawła Godlewskiego, Marii Grabiec, Rafała Niedzieli, Jerzego Stępniewicza, Bartosza Szymusika, Krzysztofa Wasika, Włodzimierza Zabaryło, Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Archiwum Państwowego w Toruniu, Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego, Jednostki Wojskowej GROM, Muzeum Historii Kielc, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Royal Air Force, Studium Polski Podziemnej w Londynie.
Partner wystawy: Archiwum Akt Nowych.
_ _ _
Wystawę można wypożyczać. W tym celu proszę o kontakt z Referatem Edukacji Narodowej Delegatury IPN w Kielcach – tel. 696 826 381.