W lutym 2022 r. miałem przyjemność współpracować przy biograficznej wystawie elementarnej, którą przygotowałem wspólnie z pracownikami Referatu Edukacji Narodowej Delegatury IPN w Kielcach. Prezentuje postać płk. Jana Piwnika „Ponurego”, jednego z najsłynniejszych cichociemnych, oficera ZWZ-AK, niezwyciężonego dowódcy oddziałów partyzanckich na Kielecczyźnie i nieugiętego bohatera Nowogródczyzny.
Jan Piwnik urodził się 31 sierpnia 1912 r. w Janowicach k. Ostrowca Świętokrzyskiego, całe swoje życie, zarówno w czasie pokoju jak i wojny, podporządkował służbie Ojczyźnie. W latach 1935–1939 służył w Policji Państwowej, gdzie uzyskał stopień aspiranta. W wojnie obronnej 1939 r. dowodził kompanią Grupy Rezerwy Policyjnej, z którą przedostał się na Węgry i został internowany. W marcu 1940 r. uciekł z internowania i dotarł do Francji, skąd ewakuowano go na Wyspy Brytyjskie. Został tam wszechstronnie przeszkolony, a później zrzucony do okupowanej Polski jako cichociemny. Od czerwca 1942 r. dowodził II Odcinkiem wydzielonej organizacji dywersyjnej ZWZ-AK „Wachlarz”. Rok później objął funkcję szefa „Kedywu” w Okręgu Radomsko-Kieleckim AK. W tym czasie organizował również oddziały partyzanckie, które przyjęły nazwę Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”. Na początku 1944 r. „Ponury” został odwołany z funkcji, a następnie przydzielony do Okręgu Nowogródzkiego AK. Dowodził VII batalionem 77. Pułku Piechoty AK, który przeprowadził kilkanaście akcji wymierzonych w Niemców. Poległ 16 czerwca 1944 r., podczas zdobywania strażnicy granicznej pod Jewłaszami.
Autorzy: dr Marek Jedynak, Edyta Krężołek
Recenzja: Łukasz Płatek
Korekta: Ilona Religa-Gola
Koncepcja graficzna serii: Paulina Żak
Skład: Janusz Furmańczyk
W wystawie wykorzystano zdjęcia autorstwa: Marka Jedynaka, Feliksa Konderki „Jerzego” ©Mariusz Baran-Barański, Rafała Niedzieli, Tadeusza Rylskiego „Ostoi”, Władysława Zaydlera-Żarskiego oraz ze zbiorów Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Kwatery mjr. „Ponurego” w Janowicach, Narodowego Archiwum Cyfrowego, rodziny Jana Piwnika, Środowiska Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”–„Nurt”, Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
Wystawę w formacie pdf można pobrać z mojego profilu w serwisie Academia.edu. Wystawę plenerową można wypożyczyć – w tym celu proszę o kontakt z REN Delegatury IPN w Kielcach.